Lundi 27 mai, 2024

24-25 Denboraldia: Kontrastea eta araoa

Denboraldi berri honetan, ‘kontrastea’ eta ‘araoa’ kontzeptuen inguruan ardaztuko da gure diskurtsoa. Kontrastea, ohiko errepertorioko obrak (adibidez, Schuberten ‘Handia’, Mahlerren ‘Zazpigarrena’ eta ‘Bederatzigarrena’, eta Brahmsen ‘Bigarrena’) interpretatzeaz gain, lehen aldiz interpretatuko baititugu obra batzuk, hala nola Scriabin, Szymanowski eta Schoenbergenak.

Araoa ‘Akelarre’-k ekarriko digu, Pascual Aldaveren obra-katedralak; hain zuzen ere, hura jaio zeneko mendeurrena oroituko dugu. Beatriz Arzamendi ere gure artean izango dugu, ‘Sorginen soinua’-rekin. Arrasateko konpositorea orkestraren Abonu Denboraldian sartuko den lehen aldia da. Suhar Korua ere lehen aldiz izango da gurekin, eta kontzertu-programa originala eskainiko du, hau ere gauaren gainekoa. Juanjo Mena, nazioarte mailako zuzendari euskalduna, berriz izango da Denboraldi honetan, eta euskal inspirazioko atal hau itxiko du.

Hau posible egiteko, orkestraren programazioak artista handiak jasoko ditu, hala nola Stanislav Kochanovsky, Christoph-Mathias Mueller, Kristiina Poska eta Juanjo Mena batutarekin. Lehen mailako pertsona ospetsuak ere izango dira, adibidez, Denis Kozhukhin (pianoa), Christoph Sietzen (perkusioa), Pinchas Zukerman (biolina), Baiba Skride (biolina) eta Daniel Müller-Schott (biolontxeloa); eta gure lurraldeko bi abesbatza handi, Iruñeko Orfeoia eta Suhar Korua.

XX. mendeko musikaren garapenean eragin zuen autore unibertsal baten lehen grabaketarekin hasiko da orkestra: Richard Strauss.

Euskadiko Orkestrak gazteen prestakuntzarekiko duen konpromisoa sendotu du. Hainbat mailatako musika ikasleen harrobia indartsu sartuko da Denboraldi honetan, eta EIO, Musikene eta EGOko gazteak orkestraren lerroetan sartuko dira musika-ikasturteko hainbat momentutan.

ABONU DENBORALDIAREN PROGRAMAZIOA

Euskadiko Orkestraren 2024/2025 Abonu Denboraldia 2024ko irailaren 27an hasiko da Bilbon, eta 2025eko ekainaren 5ean amaituko da Donostian. Guztira, 11 abonu-programa izango dira. Gasteizen (10), Bilboren (10), Donostiaren (10x2) eta Iruñearen (10) artean banatuta, guztira 50 kontzertu izango ditu Abonu Denboraldiak.

Denboraldi honetan, irudi bakoitzak istorio bat kontatzen du, eta gure pertzepzioaren mugak arakatzera gonbidatzen gaitu, baita errealitatea fantasiarekin, ametsekin eta bakoitzaren beldurrekin nahasten den mundu batean sartzera ere. Funtsean, sorkuntzarekin eta, gure kasuan, musika-sorkuntzarekin nahasten den munduan sartzera eramango gaitu. ACC Comunicacionekin egingo dugun ibilbide grafikoa.

Ezagutu beharreko errepertorio originala

Aurreko denboraldietan bezala, errepertorio berria ezagutzeko eta horren ohikoak ez diren nazioarteko autoreak txertatzeko apustu argia egiten jarraitzen du Euskadiko Orkestrak. Lehen aldiz interpretatuko ditugun obren kapituluan, hain ezagunak ez diren autoreak nabarmenduko ditugu, hala nola Scriabin errusiarra (2. Sinfonia) eta Szymanowski poloniarra (2. Sinfonia). Schoenbergek haren Pelleas et Melisande obra exijente eta sendorako erabili zuen osaera sinfoniko handia ere ez da oso ohikoa; Denboraldiko bosgarren kontzertu-programan entzun ahal izango da hori. Apur bat lehenago, hirugarren programan, Faureren Pelleas et Melisande interpretatuko du lehen aldiz Euskadiko Orkestrak; Schoenbergen obraren bertsio intimistagoa da. Guztira, Euskadiko Orkestrak hamaika obra berri gehituko ditu haren errepertoriora, publikoarentzat ere berriak direnak, ezagutzen eta hazten jarraitzeko.

Deskubrimendu-ariketa kitzikagarri honetan, aipamen berezia merezi du instrumentu batzuek hartuko duten protagonismoak, gutxitan izaten baitute solista papera. Adibidez, agertokiaren erdian jarriko da perkusioa, Detlev Glanert konpositore alemaniarraren Perkusiorako kontzertuaren estreinaldiari esker. Christoph Sietzen gazte austriarra, egungo perkusionistarik onenetako bat, arduratuko da estreinaldiaz. Europako hiru orkestraren arteko enkargu bat da: Norvegiako Arctic Philharmonic, Alemaniako Hessischer Rundfunk eta Euskadiko Orkestra. Egitasmo partekatu honek jarraipena ematen die dagoeneko hezurmamitutako beste adibide batzuei; esaterako, Gary Carpenterren Mamu kantak (Ghost Songs). Kasu hartan, Britainia Handiko hainbat orkestrarekin elkarlanean egin zen.

Konposiziorako eta interpretaziorako euskal talentua

Euskadiko Orkestrak euskal sorkuntzak sustatzen eta hedatzen jarraituko du haren programazioaren bidez. Euskaldunen obra garaikideek presentzia izango dute 24/25 Denboraldiko programazioan, Pascual Aldave eta Beatriz Arzamendirekin.

Aipamen berezia merezi du XX. mendeko euskal musikako sinfonia-egilerik garrantzitsuenetako batek, Pascual Aldavek. 2024an ehun urte beteko dira konpositore nafarraren jaiotzatik. Euskadiko Orkestrak haren obra katedralaren bidez gogoratu nahi izan du. Akelarre izena du, eta 1986an sortutako ballet sinfoniko-burleskoa da. Gipuzkoako Foru Aldundiaren enkarguz sortu zuen, Aita Donostiaren eta Jesus Guridiren mendeurrena oroitzeko. Obra honek lau rapsodia ditu. 2. Rapsodiak Euskadiko Orkestraren Kontzertu Denboraldia irekiko du abonuko lau hiriburuetan, eta 3. eta 4. Rapsodiak Iruñeko Baluarten interpretatuko dira, Iruñeko Orfeoiarekin batera.

Konpositore nafarrak Beatriz Arzamendi gipuzkoar konpositoreari pasatuko dio lekukoa, Sorginen soinua lanarekin, eta Euskal Herrian horren errotuta dagoen sorginen mitoari buruzko bere begiradarekin.

Gure lurraldeko abesbatzen talentuaren alde egiteko, Denboraldi honetan Suhar Korua ere gonbidatu du Euskadiko Orkestrak. Gizonen abesbatza bat da, Esteban Urzelaik zuzendua, eta Schuberten interpretazio original bat eskainiko du (Gaueko abestia basoan), fanfarre gisa, eta agertoki gainean lau tronparekin bakarrik. Abesbatzak kontatzen duenaren oihartzun gisa jokatuko dute tronpek. Paper labur baina zaila ere izango du programa honen barruan abesbatzak, Schuberten mendeurrenean Straussek konposatu zuen Eguneko momentuak obraren laugarren mugimendua, ‘Gaua’ izenekoa, interpretatu beharko baitu. Hamaika minutuko erronka erraldoia izango da abesbatzarentzat.

Artistak

Orkestrak, kasu honetan ere, artista multzo ona izango du programazioan: zazpi zuzendari, zortzi solista instrumental eta bi abesbatza.

ZUZENDARIAK. Robert Treviñok irekiko eta itxiko du kontzertu-denboraldia, eta guztira lau programa zuzenduko ditu (ikusi xehetasunak beherago). Gainerako programetan honako zuzendariak izango dira: Stanislav Kochanovsky, Christoph-Mathias Mueller, Dinis Sousa, Lukasz Borowicz eta Juanjo Mena. Gure Denboraldira itzuliko dira horiek guztiak. Eta Kristiina Poska zuzendari estoniarra etorriko da lehen aldiz. Flandriako Orkestra Sinfonikoaren zuzendari titularra da.

SOLISTAK: Denis Kozhukhin eta Rafal Blechacz jasoko ditugu, pianoan, eta Christoph Sietzen, perkusioan. Azken hori, perkusionistarik onenetako bat da gaur egun, eta prest dago Glanerten Perkusiorako Kontzertua estreinatzeko. Europako hiru orkestraren arteko enkargu bat da hori. Biolinarekin, bi artista handi etorriko dira berriz: Baiba Skride gaztea eta Pinchas Zukerman, bere belaunaldian parekorik ez duena. Amanda Forsyth —Pinchas Zukermanekin duoan— eta Daniel Müller Schott ere berriz etorriko dira, biak biolontxeloarekin.

ABESBATZAK: Zati bokalaren protagonista Iruñeko Orfeoia izango da. Programa berezia egingo du, Pascual Aldaveri eskainia, haren jaiotzaren mendeurrenean. Eta Suhar Korua ere bai. Gizonen abesbatza bat da, Esteban Urzelaik zuzendua, eta Schuberten interpretazio original bat eskainiko du (Gaueko abestia basoan), fanfarre gisa, eta agertoki gainean lau tronparekin bakarrik.

Robert Treviñoren zortzigarren Denboraldia zuzendari titular gisa

Orkestraren zuzendari titularrak lau programa zuzenduko ditu Denboraldi berrian. Pascual Aldaveren Akelarre obrako 2. Rapsodiarekin eta Mahlerren 9. Sinfoniarekin emango dio hasiera ikasturteari. Azken hori Mahlerren konposiziorik onena dela diote askok. Abenduan Brucknerren Bosgarrenaz arduratuko da, eta Pinchas Zukerman eta Amanda Forsythekin partekatuko du agertokia. Urtarrilean anfitrioi lanak egingo ditu Denis Kozhukhin pianojolearekin, eta Schoenbergen Pelléas et Mélisande lan sendoari helduko dio. Eta Mahlerren Zazpigarren Sinfoniarekin itxiko du Denboraldia, ‘Gaua’ izenekoarekin. Pieza hori ere lotuta dago Denboraldiaren zati bat tindatuko duen iruditeria ilunarekin, akelarre, konjuru eta sorginekin lotutakoarekin. Denboraldi honetan Mahlerren 7. eta 9. Sinfoniak txertatuta, konpositore austro-bohemiarraren sinfonien zikloa osatzen ari da orkestra Treviñorekin.

Harrobi musikala integratuz

Denboraldi honetan lan handia egingo da profesional bilakatu arteko ibilbide musikaleko hainbat prestakuntza-etapatan dauden gazteekin. EIO, MUSIKENE eta EGOko gazteak Euskadiko Orkestrari batuko zaizkio Denboraldiko hainbat une eta proiektutan. EGOk (Euskal Herriko Gazte Orkestra) irekiko du atal hau. Mahlerren Bederatzigarren Sinfoniaren interpretazioan parte hartuko du, Denboraldi hasieran. Musikeneko ikasleak itxieran izango dira, Mahlerren Zazpigarren Sinfoniaren interpretazioan. Eta EIOko (Euskadiko Ikasleen Orkestra) gazteek, 15 eta 19 urte artekoek, atrila partekatuko dute Euskadiko Orkestrako musikariekin, Gasteizen, Bilbon eta Donostian Pazko asterako programatutako kontzertuetan.

ORKESTRAREN BESTE JARDUERA BATZUK

Grabaketak: Erkoreka, Strauss eta musika amerikarra

Orkestraren jardueraren zati garrantzitsu bat osatzen dute grabaketa diskografikoek, eta Denboraldi honetan 80 bolumen gaindituko ditu haren fonotekak. Horiek, batez ere, euskal sorkuntzetan daude zentratuta. Ekainaren 7an Gabriel Erkoreka konpositore bilbotarrari eskainitako grabaketa bat kaleratuko dute nazioarteko merkatuan. Aire guztiz euskalduneko gertakari musikala izango da, eta ekainaren 10ean egingo dugun aurkezpenean hitz egingo dugu hartaz.

Ondine diskoetxeak erregistratu du grabaketa hori, baita Americascapes bildumako bigarren bolumena ere, oso ezagunak ez diren konpositore amerikarren gainekoa. Bigarren bolumen hori joan den udazkenean grabatu zen, eta hilabete batzuen buruan kaleratuko da.

Beste berritasun diskografiko batek Richard Straussen izena darama. Euskadiko Orkestrak, orain arte, ez zuen autore alemaniarra erregistratu. Bi partitura handi eta ospetsu erregistratuko ditu: Macbeth, poema sinfonikoa eta Sinfonia domestikoa. Grabaketa berria irailean egingo dute, kasu honetan ere Ondineren zigiluarekin.

Euskadiko Orkestrak diskoetxe finlandiar horrekin grabatu du azken hiru urteetan: Raveli eskainitako bi konpaktu, konpositore amerikarren bi konpaktu, Gabriel Erkorekarena, eta Richard Straussi eskainitako azken hau. Ondinek mundu mailako banaketa-sare handia du eta horrek nazioarteko erreferentziazko merkatuan kokatzeko aukera eman dio Euskadiko Orkestrari, eta komunikabide espezializatu ospetsuenetan erreseinak izateko aukera ere bai (Gramophone, France Musique, BBC Music Magazine, Diapason, The New Yorker…).

Proiektu partekatuak

Orkestrak haren konpromisoa mantenduko du honakoekin: ABAO Bilboko Operaren Denboraldia, Bilboko Musika-Música, BBVA Fundazioaren Jakintzaren Mugak Sarien gala, Donostiako Musika Hamabostaldia, Zinemaldia eta Musikaste. Eta ekitaldi berriak ere izango ditu, hala nola Kursaal Auditorioaren 25. urteurrena, La Caixaren Mesias parte-hartzailea eta Eduardo Mokoroa konpositore tolosarraren omenaldi bat, Arakil Fundazioak antolatua. Orkestraren Miramongo Matinéeak eta Musika Gela zikloak aurrerago aurkeztuko ditugu.

ARTIS+: artea, gizarteratzeko

Euskadiko Orkestra Europako proiektu batera batu da, ARTIS+: artea, gizarteratzeko izenekora. Pirinioak ardatz hartzen dituen lankidetza-proiektua da, eta Frantzia hegoaldea, Euskadi eta Kataluniaren artean garatzen da. Desgaitasun-arrazoiengatik edo gizarte-bazterkeriarekin lotutako arrazoiengatik bazterkeria-arriskuan dauden biztanle taldeen artean kulturaren funtzioa indartu nahi du. Hiru urteko ibilbidea du, 2024-2026, eta Euskadiko Orkestrak haren zikloen bidez hezurmamituko ditu proiektuaren helburuak: Miramongo Matinéeak eta Musika Gelako jarduerak, hala nola Eskola Kontzertuak, Musika Familian, tailerrak eta arrazoi honekin lotuta aktibatutako proiektu espezifiko bat, Kantata izenekoa. Era berean, Abonu Denboraldian egitasmo berri bat jarriko da martxan, Abestu Euskadiko Orkestrarekin izenekoa. Horretarako, abesbatza-obra bat enkargatuko da, eta nahi duten pertsona guztiek abestu ahal izango dute. Hala, herri-abesbatza moduko bat osatuko da.

ABONUAK ETA SARRERAK

24/25 Denboralditik aurrera, Euskadiko Orkestrak Jesus Guridi Musika Kontserbatorioan egingo ditu kontzertuak, Gasteizko Principal Antzokia itxi egingo baitute berritze-lanetarako. Une honetan, lekualdaketa zehazteko prozesuan dago, abonuen eta sarreren salmentari ere eragingo baitio.

Abonuen erreserba, uztailaren 1etik aurrera

Egungo abonuak berritzeko epearen ondoren, abonu berrien salmentari ekingo zaio. Uztailaren 1etik aurrera erreserba egin daiteke, euskadikoorkestra.eus webgunearen bidez, 943 01 32 32 telefono-zenbakira deituta edo abonatuak@euskadikoorkestra.eus helbidera mezu elektroniko bat bidalita. Eskaerak jasotzen diren ordenaren arabera formalizatuko dira abonuak, eskuragarri dauden artean. Denboraldi berri honetan, 10 kontzerturako abonuen prezioa mantendu egingo da, eta 80 € eta 235 € artekoa izango da.

Sarrera solteen salmenta irailaren 1etik aurrera

Sarrera guztiak salgai egongo dira irailaren 1etik aurrera euskadikoorkestra.eus webgunean eta auditorio eta leihatilen webguneetan (Gasteizen kasuan izan ezik). Sarrera solteen prezioa 10 € eta 40 € artekoa izango da. Hainbat kolektibori aplikatutako deskontuak mantendu egingo dira, baita ongien funtzionatzen duen kategorietako bat ere: Azken Ordu Gaztea, hau da, sarrerak 10 €-an eremu guztietan, 30 urtetik beherakoentzat eta kontzertua hasi aurreko 30 minutuetan.

MEZENASGOA: orkestrari laguntzeko modu berriak

Mezenasgoari esker, herrialdeko proiektu kultural honen garapenari lagundu nahi dioten pertsonek horretarako aukera dute, ekarpenen bidez. Etorkizuneko tresna bat da, administrazio publikoen dirulaguntza-politikak osatzeko beharrezkoa, eta kultura eta gizartea garatzen laguntzeko bitarteko gisa ezarriko da. Orkestrari ekarpenen bat eginez gero, edozein modalitatetan, kenkari fiskala eskuratu ahal izango da. Informazio gehiago hemen: euskadikoorkestra.eus

ESKERRAK

Azkenik, orkestraren jardueren garapenean parte hartzen duten erakunde guztien laguntza eta babes garrantzitsua eskertu nahi ditu orkestrak: abonatuak eta publiko orokorra, erakunde babesleak eta kolaboratzaileak, eragile kulturalak, komunikabideak... Horiek guztiek egiten dute posible Euskadiko Orkestraren jarduera.