Mercredi 28 octobre, 2020

Euskadiko Orkestrak Wagnerri eskainiko dio hurrengo kontzertu-programa Michel Tabachniken zuzendaritzapean eta Rinat Shaham mezzosopranoarekin

Wagnerren 'Sigfridoren idilioa' eta 'Wesendonck Lieder' lanek ardaztuko dute Euskadiko Orkestraren 20/21 Denboraldiko bigarren kontzertu-programa hau, Mozarten '35. Sinfonia'-rekin, ‘Haffner’ delakoarekin, osatuko dena. Programa honek Fundación Banco Sabadellen lankidetza du.

Erromantizismo musikalaren hastapenetan funtsezko pertsonaia izan zen Franz Schuberten sinfonia-ziklo batekin Denboraldia inauguratu ostean, Euskadiko Orkestrak Richard Wagnerrengan jarriko du arreta bigarren kontzertu-programan. Musikagile alemaniarrak opera corpus bat sortu zuen, non maitasuna, erlijioa edo filosofia bezalako gai handietara hurbildu zen, mugimendu artistiko honen heldutasun aldiaren muina direnak. Michel Tabachnikek zuzenduko ditu Sigfridoren idilioa eta bost Wesendonck Liederrak, zeintzuk Rinat Shahamek defendatuko dituen, une honetan munduan eskaera gehien jasotzen ari den mezzosopranoetako batek, alegia. Kontzertuak Wolfgang Amadeus Mozarten 35. Sinfoniarekin amaituko dira, “Haffner” izenekoarekin.

Kontzertu-programa honek zailtasunak izan ditu Covid-19ren munduko pandemiak sortutako egungo egoerarekin lotuta. Euskadiko Orkestrak pasa den ostiralean iragarri zuen indarrean dauden edukiera-mugen ondorioz bi saio berri programatuko dituela azaroaren 5ean eta 6an Kursaal Auditoriumean, Donostian aurreikusita zeuden lau saioez gain, eta azaroaren 3an Iruñean programatuta zegoen kontzertu bikoitza bertan behera utziko duela. Urriaren 29tik azaroaren 9ra egingo den 'Wagner' kontzertu-programa honela geratuko da:

Donostia: 6 saio

Urriak 29, 19:30.
Urriak 30, 19:30.
Azaroak 5, 18:00.
Azaroak 5, 20:15.
Azaroak 6, 18:00.
Azaroak 6, 20:15.

Gasteiz: 2 saio

Azaroak 2, 20:00.
Azaroak 9, 20:00.

Bilbo: 2 saio

Azaroak 4, 18:00.
Azaroak 4, 20:15.

Iruña:

Azaroak 3. BERTAN BEHERA.

Kontzertu-agenda berri honez gain, aipatzekoa da mugikortasun-neurri berriek abonatu batzuei eragingo diela eta horren aurrean Euskadiko Orkestrak zera iragartzen du: Denboraldiaren amaieran abonuaren ordainketaren prezioari dagokion doikuntza egingo da. Bestalde, kontzertu hauetarako ez da sarrerarik jarriko salgai, indarrean dauden edukiera-mugen ondorioz.

Sekulako ibilbidea duen zuzendari bat

Michel Tabachnikek (Geneva, 1942) Herbert von Karajanen babespean hasi zuen bere ibilbidea –Berlingo Orkestra Filarmonikoa zuzentzera gonbidatu zuen sarritan–, eta Igor Markevitxen eta Pierre Boulezen laguntzaile aritu zen. Tabachnikek –konpositorea izateaz gain, saiakerak eta eleberriak ere idatzi ditu– harreman luzea izan du Europako orkestra garrantzitsuenetako batzuekin: Lisboako Gulbenkian orkestrarekin, Holandako Iparraldeko Orkestrarekin edo, berrikiago, Bruselako Orkestra Filarmonikoarekin –2008tik 2015era zuzendu zuen, eta, orain, zuzendari emeritua da–. Jaso zuen prestakuntzari esker, Wagnerren musikaren ezagutza sakona du Tabachnikek; izan ere, Karajanek eta Boulezek irizpide erabat kontrajarriak zituzten alemaniarraren musika jorratzeko orduan, baina, biak ala biak esanguratsuak.

Oraingo honetan, Tabachnikek konpositore alemaniar ezagunaren bi obrari egingo die aurre Euskadiko Orkestrarekin batera. Alde batetik, Sigfridoren idilioa poema sinfonikoa, zeinaren musika urte batzuk geroago Wagnerrek Sigfrido operarako erabiliko zuen, eta, bestetik, Wesendonck Lieder, 1857an idatzitakoa Tristan eta Isolda operan lanean ari zen bitartean. Bi obrek ezkontzaz kanpoko harremanekin lotutako historia dute atzean. Wagnerrek Sigfridoren idilioa 1870ean idatzi zuen, Franz Liszten alaba zen Cosimarekin ezkondu eta handik hilabete gutxitara. Cosimarekin hainbat urtez maitasun-harremana izan zuen, artean emakumea Wagnerren musikaren defendatzaile sutsua zen Hans von Bülow zuzendariarekin ezkonduta zegoela. Wesendonck Lieder aurretik idatzi zuen Wagnerrek, 1858an, ezkontzaz kanpoko harreman batean murgilduta zegoenean, oraingoan Mathilde Wesendonckekin, Minna Planer emazte zuen bitartean. Mathilde Wesendonckek olerki sorta bat idatzi zuen eta Wagnerrek musika jarri zien (lan horrek Tristan eta Isoldaren zati batzuetarako balio izan zion).

Wagnerren musikari ohore egin ondoren, gaurko kontzertua oso tonu desberdin batean amaituko da, lan klasiko eta askoz arinago batekin: Mozarten 35. Sinfonia, «Haffner». Mozartek musika noble, distiratsu eta arranditsua konposatu zuen sinfonia honetarako; baina, originaltasun batzuk eta espiritu dramatikoa ere eman zizkion, Vienako garaian garatuko zituen interesen (bereziki antzerkikoen) aurrekari.

Une honetako mezzosoprano garrantzitsuenetako bat

Maitasun debekatua islatzen duten Wesendonck Lieder kantuak interpretatzeko, mezzosoprano aparta bat dugu, Rinat Shaham, Bizeten Carmenen interpretatzailerik onenetako bat. Mundu osoko 45 antzokitan baino gehiagotan abestu du rol hori. Baina, Shahamen errepertorioa oso zabala da; sarritan, Lully, Purcell, Marcello eta beste autore barroko batzuk eta Gershwin, Bartok eta XX. mendeko beste konpositore batzuk barnean hartzen ditu. Azken horren opera batekin (Bizarrurdinen gaztelua), debuta egin zuen gure orkestrarekin batera 2019ko udan. Besteak beste, Simon Rattle, Christoph Eschenbach, Mark Elder, William Christie, Andre Previn eta Leonard Slatkin zuzendariekin kolaboratu du Shahamek.