Mercredi 08 mars, 2023

Roderick Cox-en batutapeko ‘Doctor Atomic’ sinfonia txundigarria izango da Euskadiko Orkestraren hurrengo kontzertu-programaren protagonista

Zuzendari estatubatuarra lehendabizikoz igoko da Euskadiko Orkestraren podiumera iparramerikar zaporeko kontzertu-programa bat eskaintzeko. ‘Doctor Atomic Sinfonia’-k lehen bonba atomikoa sortu eta eztanda egin zueneko giro larrigarria islatzen du eta obra zentrala izango da programa honetan, George Walkerren ‘Lyric for Strings’ poema sinfoniko laburrarekin hasiko dena eta Rakhmaninoven ‘Dantza sinfoniko’-ekin amaituko.

Sarrerak salgai daude martxoaren 10etik 16ra ohiko lau hiriburuetan izango diren kontzertu guztietarako.

Euskadiko Orkestrak ostiral honetatik aurrera 22-23 Denboraldiko zazpigarren programari ekingo dio, ‘Antsietatea’ izenekoa. Euskadin debuta izango du eta Estatuan bigarrenez arituko da Roderick Cox, datozen egunotan ohiko lau hiriburuetan izango diren bost kontzertuetan orkestraren buru izango den zuzendari estatubatuarra: ostiralean, martxoak 10, Donostiako Kursaal Auditoriumean; larunbatean, martxoak 11, Bilboko Euskalduna Jauregian; astelehenean, martxoak 13, berriz Donostiako Kursaal Auditoriumean; asteartean, martxoak 14, Iruñeko Baluarte Auditoriumean; eta ostegunean, martxoak 16, Gasteizko Principal Antzokian. Kontzertu guztiak 19:30ean izango dira.

EROSI SARRERAK HEMEN

Robert Treviño zuzendari titularrak, bere jaioterriko musikaren defendatzaile handia izanik, euskal entzuleei erakutsi nahi izan dizkie Estatu Batuetako errepertorioko bitxietako batzuk. Hala, Euskadiko Orkestraren Denboraldira Roderick Cox gonbidatu du, 2018an Georg Solti Orkestra Zuzendaritza Saria irabazi zuena eta hiru denboraldiz Minnesotako Orkestraren zuzendari elkartua izan dena. Egun Alemanian bizi den Cox etorkizun oparoa duten Estatu Batuetako orkestra-zuzendarietako bat da, eta munduko orkestra garrantzitsuenetako batzuekin debutatu du dagoeneko. Konexio berezia sentitzen duenez herrikideen musikarekin, George Walkerrena edo John Adamsena kasu, euskal publikoaren aurrean aurkezteko hautatu ditu.

AEBetako azken urteetako konpositore garrantzitsuenetako bat den John Adamsen Doctor Atomic Sinfonia Euskal Herrian inoiz entzun ez den lan txundigarria da, eta Euskadiko Orkestraren kontzertu-programa berri honetan pieza nagusi bezala aurkeztuko da. Sinfoniaren materiala Doctor Atomic operatik dator, 2005ean estreinatua. XX. mendeko historiako ikerkuntzarik zirraragarrienetako bat azaltzen du, baita emaitzarik gaitzesgarrienetako batzuk izan dituena ere: bonba atomikoaren asmakuntza. Opera hori kokatuta dago 1945eko uztailaren 16an bonbak lehen aldiz eztanda egin aurreko egunetan, eta sakontzen du Manhattan proiektuaren arduradun nagusi Robert Oppenheimer-ek —«Bonba atomikoaren aita»-k— aurre egin behar izan zien dilema eta kontraesanetan. Hala azaldu du Adamsen obra Robert Treviño titularrak: “Bonbaren aurreko mundua dago, eta bonbaren ondorengo mundua. John Adamsek, munduak orduan sentitu zuen eta sentitzen jarraitzen duen esperientzia hau kapsulatu nahi izan zuen 20 minutuko sinfonia labur batean, abiadura handikoa eta benetako indar nuklear batez hornitua, eta Roderick Cox bezalako zuzendari dinamiko bat buru duela, orkestra erabateko forma bertutetsuan egotea eskatzen duena. Sinfonia honek nabarmen uzten du gu suntsi gaitzakeen zerbait garatu dugula, eta baita salba gaitzakeen zerbait ere”.

Kontzertuen bigarren zatiko protagonistak Rakhmaninov eta bere Dantza sinfonikoak izango dira, Adamsen obran azaltzen diren gertakizunak baino gutxi lehenago idatzitakoak: 1940ko udan. Rakhmaninov errusiarra zen arren, obra honek ere badu zapore estatubatuarra, konpositoreak 1918an AEBetara emigratu baitzuen Errusiako Iraultzatik ihesian eta, jaioterrira itzultzen saiatu zen arren, ezin izan zuen eta Estatu Batuetan hil zen 1943an. Bizitzan idatzi zuen azkenengoetako obra izan zen honi iraganeko bizitzarekiko nostalgia dario; hala, Dantza sinfonikoak, neurri batean, Rakhmaninoven oroitzapenen bilduma dira.

Kontzertuen irekiera gisa, George Walker musikari afroamerikarraren zazpi minutuko konposizio labur bat ere entzungo da, Lyric for Strings, Ipar Amerikako musikaren klasiko bihurtu dena.